Sâu răng ở trẻ em: Những điều cha mẹ nên biết! – YouMed

Khi xã hội ngày càng phát triển, sự quan tâm và chăm sóc của cha mẹ đối với trẻ càng nhiều. Cùng với sự tiến bộ của điều trị và phòng ngừa, vấn đề sâu răng ở trẻ em ngày càng được cải thiện. Tuy nhiên, đây vẫn là một bệnh nhiễm trùng phổ biến ở trẻ nhỏ. Sâu răng ở trẻ nhỏ là dạng sâu răng trầm trọng; đặc thù khởi phát ngay sau khi răng mọc; tiến triển nhanh và gây thiệt hại lâu dài. Do đó, cha mẹ nên cần hiểu rõ nguyên nhân cũng như cách phòng ngừa để giúp trẻ tránh được vấn đề sâu răng trầm trọng

.

1. Sâu răng là gì?

Sâu răng gồm có những quy trình khử khoáng lặp đi lặp lại do những chất acid hữu cơ tạo ra từ vi trùng. Kế tiếp là quy trình tái khoáng bởi những thành phần trong nước bọt ( hoặc do những yếu tố điều trị ). Nhưng đặc trưng của bệnh là sư chiếm lợi thế của tiến trình khử khoáng .

Sâu răng là một bệnh đa yếu tố tương tác lẫn nhau. Trong đó bao gồm 4 yếu tố chính:

1.1. Mảng bám răng ( mảng bám vi trùng )

Mảng bám chứa vi trùng có năng lực sống sót trong môi trường tự nhiên acid ; và cũng đồng thời tạo ra môi trường tự nhiên acid. Trong đó, Mutans streptocacci ( MS ) được xem là vi trùng quan trọng nhất cho sự khởi phát và tiến triển của bệnh sâu răng. Khi lỗ sâu đã hình thành, có sự ngày càng tăng của Lactobacilli. Trong quy trình sâu răng. khi pH trong mảng bám giảm dưới mức tới hạn ( khoảng chừng 5,5 ) ; acid khởi đầu làm mất khoáng mô răng. Hiện tượng này lê dài 20 phút hoặc hơn tùy vào sự hiện hữu của chất đường .

Có mối tương quan nhân quả và sự lây truyền vi trùng gây sâu răng giữa mẹ ( hoặc người nuôi dưỡng trực tiếp ) và trẻ. Sự lây truyền càng sớm rủi ro tiềm ẩn sâu răng càng cao. Và không riêng gì với mức MS cao trong nước bọt, những yếu tố khác ( như thực trạng vệ sinh răng miệng, bệnh nha chu, thói quen ăn vặt ) và thực trạng kinh tế-xã hội của người mẹ cũng tương quan đến năng lực đóng khúm MS trên răng của trẻ .

Vi khuẩn cũng lây truyền theo chiều ngang ( giữa những anh chị em hoặc giữa những trẻ cùng độ tuổi trong một TT nuôi dưỡng … ). Cần biết là MS không chỉ hiện hữu trên mặt răng, mà còn trên những bề mặt khác như sống lưng lưỡi ( quy trình tiến độ trước mọc răng ) .

1.2. Đường

Vi khuẩn lên men đường và kết thúc quy trình thủy phân glucose với sự tạo thành những acid. Đường mía ( sucrose ) là loại đường lên men tương quan đến quy trình này nhất. Nhưng chú ý quan tâm là vi trùng có năng lực lên men toàn bộ những loại đường. Mặc dù loại đường nào vi trùng cũng lên men tao ra acid. Nhưng vi trùng lên men glucose sẽ tạo ra acid lactic hơn là tạo ra những chất trung gian khác có tính acid yếu .

1.3. Ký chủ

Sâu răng thường khởi phát trên men, nhưng cũng hoàn toàn có thể trên ngà hoặc trên xê-măng. Với năng lực làm sajch chất đường và trung hòa acid trong mảng bám, nước bọt giúp làm chậm quy trình sâu răng ; và là yếu tố then chốt cho quy trình tái khoáng .

1.4. Thời gian

Các acid, được tao ra liên tục, hủy hoại tinh thể men và hình thành lỗ sâu. Quá trình tạo lỗ diễn ra từ vài tháng đến vài năm. Để có sự cân đối giữa hai hiện tượng kỳ lạ mất-tái khoáng, phải có đủ thời hạn dể quy trình tái khoáng xảy ra. Nhưng nếu phản ứng khử khoáng xảy ra nhiều lần ; hoặc vì suy giảm lưu lượng nước bọt, sự mất khoáng sẽ dẫn đến mất chất thật sự ( lỗ sâu ) .

2. Các dạng sâu răng đặc trưng ở trẻ nhỏ

Một vài dạng sâu răng đặc trưng ở trẻ nhỏ gồm :

2.1. Sâu răng ở trẻ nhỏ ( early childhood caries – Ecc )

Là sâu răng ( hoặc mất răng, trám răng do sâu răng ) ở trẻ dưới 71 tháng tuổi, ngay cả trường hợp sang thương chưa tạo lỗ .

Sâu răng được xếp vào dạng trầm trọng S-ECC khi :

• Trẻ dưới 3 tuổi : có bất kể sang thương sâu răng mặt láng .
• Từ 3-5 tuổi :

có bất kể lỗ sâu nào, mất răng ( do sâu răng ) ;
hoặc có trám mặt láng của răng cửa sữa ;
hoặc SMT mặt răng > = 4 ( 3 tuổi ), SMT mặt răng > = 5 ( 4 tuổi ), SMT mặt răng > = 6 ( 5 tuổi )
( SMT mặt răng : số mặt răng có sâu, mất, trám )

Hậu quả :

• Nguy cơ sâu răng cao trên răng sữa, răng vĩnh viễn .
• Khả năng nhập viên hoặc cấp cứu .
• Tăng ngân sách điều trị và mất thời hạn .
• Ảnh hưởng sức khỏc chung ( độ cao, cân nặng ) .
• Mất giờ học hoặc hoạt động và sinh hoạt .
• Giảm khả năng học .
• Giảm chất lượng đời sống do răng miệng .

2.2. Sâu răng tràn ngập ( rampant dental caries )

Dạng sâu răng Open đột ngọt, nhanh, lan rộng và không trấn áp được. Hậu quả là sớm tác động ảnh hưởng đến tủy và Open trên cả những răng thường được xem là miễn nhiễm với sâu răng .
Phân biệt với thực trạng sâu răng tựa như nhưng do sự bỏ lửng và thiếu chăm nom răng miệng trong nhiều năm. Khi trẻ có nhiều sâu răng cần quan tâm, trẻ hoàn toàn có thể có mức độ nhạy cảm cao với sâu răng. Hoặc do trẻ có vệ sinh răng miệng quá kém .

Rối loạn xúc cảm cũng là một yếu tố gây bệnh trong một số ít trường hợp. Trên trẻ nhỏ cũng như người lớn, sâu răng lan nhanh thường đi kèm với những vấn để như : sự ức chế xúc cảm, sợ hãi, không hài lòng, chấn thương niềm tin trong trường học, căng thẳng mệt mỏi và lo ngại lê dài .. Mà lứa tuổi thanh thiếu niên là giai đoạn có nhiều dịch chuyển khó trấn áp vì thế tỉ lệ sâu răng lan nhanh cao .

Rối loạn xúc cảm hoàn toàn có thể làm chế dộ ăn đổi khác không bình thường như : dùng quá nhiều chất ngọt hoặc thói quen ăn vặt ; và lại có tác động ảnh hưởng thêm trên thực trạng sâu răng. Ngoài ra, còn có sự giảm tiết đáng kể của nước bọt do những ảnh hưởng tác động tâm ý kể trên. Thực tế có nhiều dạng căng thẳng mệt mỏi tâm ý ở trẻ nhỏ, người lớn cũng như nhiều loại thuốc sử dụng ( như thuốc trấn an, an thẩn ) trong những trường hợp tựa như làm giảm sự tiết nước bọt và giảm quy trình tái khoáng hoá .

3.2. Sâu răng do bú bình

Sâu răng do bú bình ( baby bottle tooth decay – BBTD ) là dạng sâu răng tiên phong ở trẻ do nuôi dưỡng, mở màn trước 20 tháng tuổi. Có tầm quan trọng vì việc điều trị cần những giải pháp kìm giữ can đảm và mạnh mẽ, thuốc an thần hoac gây mê body toàn thân do trẻ còn quá nhỏ để hợp tác với nha sĩ. Vì vậy việc dự trữ sâu răng mang ý nghĩa cao nhằm mục đích bảo vệ và duy trì sức khỏe thể chất răng miệng cho trẻ .

3.3. Sâu răng một bên

Chấn thương tại chỗ hoàn toàn có thể gây thiểu sản men răng tại vị trí đó. Ví dụ : chấn thương do đặt ống nội khí quản lúc mới sinh hoặc nhiễm trùng. Có thể thấy những trường hợp như khiếm khuyết ở răng cối nhỏ do nhiễm trùng ở vùng chẻ răng cối sữa ; hoặc lún răng cối sữa do chấn thương ; khiếm khuyết răng cửa trong khe hở miệng ếch .

3.4. Sâu răng do những vật được làm ngọt để dỗ trẻ .

Trường hợp này xảy ra khi người nuôi dưỡng dùng một lớp chất ngọt bao quanh những núm vú giả cho trẻ ngậm .
Dạng sâu răng này lan rộng, tương quan đến tổng thể những răng cối sữa thứ 2 và răng nanh. Do đặc thù mềm, lớn và lan rộng của vật ngậm ; đồng thời tính dính của lớp chất ngọt bao trùm .
Sâu răng lan nhanh toàn bộ những răng. Vì thói quen này của trẻ thường được duy trì đến 2 hoặc 3 tuổi nên sẽ hủy hoại hàng loạt thân răng .

3.5. Sâu răng do dỗ bằng cách cho bú tiếp tục .

Nguyên nhân:

Do liên tục cho bú, ngậm những vật làm ngọt, bú bình. Dạng sâu răng hơi đổi khác tùy theo từng phương pháp ru trẻ ; do size và độ cứng của vú giả ; vật ngậm và tiến trình mọc răng .

Dấu chứng lâm sàng dầu tiên :

Thường là một khuyết nhám ở vùng giữa bờ cắn răng cửa giữa trên. Sau đó đến những răng cửa bên. Ở mặt khẩu cái phần nhiều men răng bị tàn phá hàng loạt, nhưng không thấy tổn thương mặt ngoài, trừ bờ căn.

Ở răng cối sữa thứ nhất, mặt nhai bị mất khoáng hoặc có sang thương .
Răng cối sữa thứ hai và những răng nanh hầu hết không bị tác động ảnh hưởng, ngay cả khi việc cho bú lê dài đến nhiều năm sau. Vì số lần bú sẽ giảm khi trẻ được 18 tháng. Trong quy trình tiến độ này, việc cho trẻ bú không còn mang tính cách dinh dưỡng ; thành phần sữa mẹ biến hóa ; chính sách ăn đổi khác với thức ăn cứng. Những yếu tố này hoàn toàn có thể có tính bảo vệ hoặc ngược lại gây ra sâu răng về sau .

Ngoài thành phần lactose có tính gây sâu răng, sữa cũng chứa những thành phần chống sâu răng như : calcium, phosphate … góp thêm phần tái khoáng hóa men, phosphoproteines ( casein ) tạo lớp bảo vệ trên mặt men. Tính gây sâu răng hoặc không gây sâu răng nhờ vào vào cách sử dụng và giải quyết và xử lý trước khi sử dụng sữa .

Sirô vitamin C cũng được xem là một trong những loại chất ngọt gây sâu răng. Siro có vitamin C có đường, pH acid cho trẻ nhỏ nhằm mục đích thay thế sửa chữa cho sữa giữa những bữa bú chính. Trong những năm thập niên 80, đã có những dạng không dường. Tuy nhiên, dù những quảng cáo cho biết có thêm những chất chống sâu răng ( ví dụ Anticay, có những chất thêm vào như thể calcium – sucrose phosphat ) nhưng cha mẹ cũng có khuynh hướng dùng những loại sữa chưa chế biến rẻ tiền hơn .

4. Phòng ngừa sâu răng

Sâu răng là một bệnh hoàn toàn có thể phòng ngừa. Đánh giá sớm rủi ro tiềm ẩn sâu răng ở trẻ có rủi ro tiềm ẩn cao giúp tất cả chúng ta hoàn toàn có thể sớm lên kế hoạch phòng ngừa. Các giải pháp mà cha mẹ hoàn toàn có thể đổi khác để phòng ngừa sâu răng cho trẻ gồm :

4.1. Thay đổi chính sách ăn, uống

Là yếu tố quan trọng nhất để xác lập yếu tố rủi ro tiềm ẩn. Nhiều thức ăn, không gây sâu răng, nhưng lại có đường và tinh bột lên men. Cha mẹ cần phải nắm rõ một số ít vấn đế sau :

• Số lần ăn quan trọng hơn số lượng .
• Phải tránh cho trẻ ăn vặt hay tiếp tục uống nước ngọt. Vì không chỉ gây sâu răng mà còn gây mòn ngót .
• Nên cho trẻ ăn ngọt chỉ trong bữa ăn .
• Nhiều thức ăn dán nhãn “ KHÔNG ĐƯỜNG ” vẫn chứa đường vạn vật thiên nhiên. Do đó cần chú ý quan tâm khi sử dụng cho trẻ .

4.2. Loại trừ mảng bám

• Chải răng

Phụ huynh làm sạch răng cho trẻ ngay khi những răng sữa tiên phong mọc với gạc, vải mềm, bàn chải nhỏ có lông thật mềm … Nên giúp trẻ chải răng đến 6 tuổi là lúc trẻ hoàn toàn có thể tự mình làm sạch mảng bám. Lý tưởng, nên chải răng ngày 2 lần và phải chải răng trước khi ngủ.

Kỹ thuật chải răng đơn thuần, có hiệu suất cao và dễ thực thi vì thích hợp một cách tự nhiên với trẻ là kỹ thuật chải tới-lui theo chiều ngang ( horizontal scrubbing method ). Kỹ thuật này ít nhờ vào vào tuổi của trẻ và cha mẹ cũng hoàn toàn có thể thực thi cho trẻ .
Chú ý là chỉ chải răng ( cơ học ) thì chưa đủ để làm sạch mảng bám. Phải khuyến khích trẻ có thói quen chải răng tốt, như một phần của việc giữ vệ sinh chung .

• Dùng chỉ nha khoa

Vào khoảng chừng tuổi mẫu giáo và tiến trình đầu bộ răng hỗn hợp, khi mặt bên những răng cối sữa tiếp xúc nhau, làm tăng rủi ro tiềm ẩn sâu răng. Phụ huynh phải triển khai giải pháp này, nhất là khi phát hiện có tín hiệu mất khoáng. Khi trẻ lớn hơn, cần phải dạy cho trẻ hoàn thành xong kỹ thuật sử dụng chỉ nha khoa bằng tay và dễ hơn là với những dụng cụ giữ chi bán trên thị trường .

Hướng dẫn phòng ngừa cho bà mẹ và người nuôi dưỡng:

• Vệ sinh răng miệng : chải răng và dùng chi nha khoa
• Chế độ ăn : loại thực phẩm có năng lực gây sâu răng, tần suất nhà hàng siêu thị chất bột đường và cả phản ứng khử / tái khoáng .
• Fluor : sử dụng kem đánh răng có fluor đã được công nhận, súc miệng với NaF 0,05 % .
• Trám răng : nhằm mục đích giảm nguồn lây nhiễm MS cho cả anh chị em hoặc trẻ sống chung .
• Làm chậm sự tạo khúm vi trùng : tránh những thói quen hoặc hành vi tương quan đến việc tiếp xúc với nước bọt như bú mớm, dùng chung hoặc tiếp xúc bằng miệng những vật hoàn toàn có thể lây truyền vi trùng như chén, muỗng, đũa, ngay cả đồ chơi của trẻ …. nhằm mục đích làm chậm tiến trình tạo khúm trên trẻ .
• Khuyến khích dùng kẹo nhai có Xylitol ( Xylitol chewing gum ) : giúp giảm năng lực lây truyền vi trùng mẹ-con .
• Ngưng cho trẻ bú bình khi trẻ 1 tuổi. Nếu trẻ ngủ thiếp lúc đang bú, nên làm sạch răng .
• Lý tưởng là vận dụng những giải pháp này cho bà mẹ vào quy trình tiến độ trước khi sinh .

Hướng dẫn phòng ngừa cho trẻ:

• Vệ sinh răng miệng : ngay khi mọc răng tiên phong với gạc, bàn chải lông mềm .
• Trẻ lớn hơn nên chải răng với kem có fluor / 2 lần / ngày. Dùng một lớp kem mỏng mảnh cho trẻ dưới 2 tuổi và cỡ hạt đậu cho trẻ 2-5 tuổi .
• Dùng chỉ nha khoa nếu chải răng không đủ làm sạch .
• Chế độ ăn : cách siêu thị nhà hàng có rủi ro tiềm ẩn sâu răng cao được hình thành sớm, vào tầm 12 tháng tuổi, và duy trì trong suốt thời kỳ mầm non. Thường xuyên cho bú bình vào đêm hôm. tiếp tục dỗ trẻ bằng cách cho bú mẹ, thường sử dụng loại ly để bú ( no-spill cup ) là những yếu tố hoàn toàn có thể tương quan đến sâu răng sớm ở trẻ nhỏ .
• Tương tự, rủi ro tiềm ẩn sâu răng tăng lên khi trẻ thường ăn vặt, uống những loại nước có đường ( ví dụ, nước ép trái cây, sữa, sữa chế biến, nước xô-đa ) .
• Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến cáo trẻ 1-6 tuổi nên uống ít hơn 4-6 ounces/ngày (khoảng 120-180ml hoặc 1/2-3/4 ly) các loại nước trái cây. Và bằng loại ly thông thường (không dùng bình, ly có vòi để bú) và trong bữa ăn.

  Xem thêm: Bệnh án răng hàm mặt – Tài liệu text

• Fluor : chải răng với kem ngày 2 lần. Sử dụng fluor tại chỗ tại phòng nha tích hợp dùng fluor tại nhà cho trẻ có rủi ro tiềm ẩn sâu răng cao .
• Chỉ bổ trợ fluor khi trẻ sống trong vùng có nguồn nước uống chứa ít fluor. Cẩn thận khi sử dụng những loại chế phẩm có fluor .

Việc quan tâm và thực hiện phòng ngừa sâu răng sớm cho trẻ rất quan trọng. Điều này giúp ngăn ngừa trẻ mắc các tình trạng sâu răng ở trẻ em. Từ đó trẻ sẽ có cơ hội phát triển khỏe mạnh hơn trong tương lai. Do đó, cha mẹ cần dành thời gian quan tâm và chăm sóc trẻ một cách đúng đắn.

Bác sĩ TRƯƠNG MỸ LINH

Source: https://alonhakhoa.com
Category: SỨC KHỎE RĂNG MIỆNG